1. นฬมาลิยตฺเถรอปทานํ
[1]
‘‘สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธํ, อาหุตีนํ ปฏิคฺคหํ;
วิปินคฺเคน คจฺฉนฺตํ, อทฺทสํ โลกนายกํฯ
[2]
‘‘นฬมาลํ คเหตฺวาน, นิกฺขมนฺโต จ ตาวเท;
ตตฺถทฺทสาสิํ สมฺพุทฺธํ, โอฆติณฺณมนาสวํฯ
[3]
‘‘ปสนฺนจิตฺโต สุมโน, นฬมาลมปูชยิํ;
ทกฺขิเณยฺยํ มหาวีรํ, สพฺพโลกานุกมฺปกํฯ
[4]
‘‘เอกติํเส อิโต กปฺเป, ยํ มาลมภิโรปยิํ [ปุปฺผมภิโรปยิํ (สี. สฺยา. ปี.)];
ทุคฺคติํ นาภิชานามิ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ
[5]
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ, ภวา สพฺเพ สมูหตา;
นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา, วิหรามิ อนาสโวฯ
[6]
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ, มม พุทฺธสฺส สนฺติเก;
ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ
[7]
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส, วิโมกฺขาปิ จ อฏฺฐิเม;
ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา นฬมาลิโย เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติฯ
นฬมาลิยตฺเถรสฺสาปทานํ ปฐมํฯ
2. มณิปูชกตฺเถรอปทานํ
[8]
‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพธมฺมาน ปารคู;
วิเวกกาโม สมฺพุทฺโธ, คจฺฉเต อนิลญฺชเสฯ
[9]
‘‘อวิทูเร หิมวนฺตสฺส, มหาชาตสฺสโร อหุ;
ตตฺถ เม ภวนํ อาสิ, ปุญฺญกมฺเมน สํยุตํฯ
[10]
‘‘ภวนา อภินิกฺขมฺม, อทฺทสํ โลกนายกํ;
อินฺทีวรํว ชลิตํ, อาทิตฺตํว หุตาสนํฯ
[11]
‘‘วิจินํ นทฺทสํ ปุปฺผํ, ปูชยิสฺสนฺติ นายกํ;
สกํ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา, อวนฺทิํ สตฺถุโน อหํฯ
[12]
‘‘มม สีเส มณิํ คยฺห, ปูชยิํ โลกนายกํ;
อิมาย มณิปูชาย, วิปาโก โหตุ ภทฺทโกฯ
[13]
‘‘ปทุมุตฺตโร โลกวิทู, อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห;
อนฺตลิกฺเข ฐิโต สตฺถา, อิมํ คาถํ อภาสถฯ
[14]
‘โส เต อิชฺฌตุ สงฺกปฺโป, ลภสฺสุ วิปุลํ สุขํ;
อิมาย มณิปูชาย, อนุโภหิ มหายสํ’ฯ
[15]
‘‘อิทํ วตฺวาน ภควา, ชลชุตฺตมนามโก;
อคมาสิ พุทฺธเสฏฺโฐ, ยตฺถ จิตฺตํ ปณีหิตํฯ
[16]
‘‘สฏฺฐิกปฺปานิ เทวินฺโท, เทวรชฺชมการยิํ;
อเนกสตกฺขตฺตุญฺจ, จกฺกวตฺตี อโหสหํฯ
[17]
‘‘ปุพฺพกมฺมํ สรนฺตสฺส, เทวภูตสฺส เม สโต;
มณิ นิพฺพตฺตเต มยฺหํ, อาโลกกรโณ มมํฯ
[18]
‘‘ฉฬสีติสหสฺสานิ, นาริโย เม ปริคฺคหา;
วิจิตฺตวตฺถาภรณา, อามุกฺกมณิกุณฺฑลา [อามุตฺตมณิกุณฺฑลา (สี. สฺยา. ปี.)]ฯ
[19]
‘‘อฬารปมฺหา หสุลา, สุสญฺญา ตนุมชฺฌิมา;
ปริวาเรนฺติ มํ นิจฺจํ, มณิปูชายิทํ ผลํฯ
[20]
‘‘โสณฺณมยา มณิมยา, โลหิตงฺคมยา ตถา;
ภณฺฑา เม สุกตา โหนฺติ, ยทิจฺฉสิ [ยทิจฺฉาย (สี. ปี.)] ปิฬนฺธนาฯ
[21]
‘‘กูฏาคารา คหารมฺมา, สยนญฺจ มหารหํ;
มม สงฺกปฺปมญฺญาย, นิพฺพตฺตนฺติ ยทิจฺฉกํฯ
[22]
‘‘ลาภา เตสํ สุลทฺธญฺจ, เย ลภนฺติ อุปสฺสุติํ;
ปุญฺญกฺเขตฺตํ มนุสฺสานํ, โอสธํ สพฺพปาณินํฯ
[23]
‘‘มยฺหมฺปิ สุกตํ กมฺมํ, โยหํ อทกฺขิ นายกํ;
วินิปาตา ปมุตฺโตมฺหิ, ปตฺโตมฺหิ อจลํ ปทํฯ
[24]
‘‘ยํ ยํ โยนุปปชฺชามิ, เทวตฺตํ อถ มานุสํ;
ทิวสญฺเจว รตฺติญฺจ [สมนฺตา สตฺตรตนา (สี. ปี. ก.)], อาโลโก โหติ เม สทาฯ
[25]
‘‘ตาเยว มณิปูชาย, อนุโภตฺวาน สมฺปทา;
ญาณาโลโก มยา ทิฏฺโฐ, ปตฺโตมฺหิ อจลํ ปทํฯ
[26]
‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, ยํ มณิํ อภิปูชยิํ;
ทุคฺคติํ นาภิชานามิ, มณิปูชายิทํ ผลํฯ
[27]
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสโวฯ
[28]
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ
[29]
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา มณิปูชโก เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติฯ
มณิปูชกตฺเถรสฺสาปทานํ ทุติยํฯ
3. อุกฺกาสติกตฺเถรอปทานํ
[30]
‘‘โกสิโก นาม ภควา, จิตฺตกูเฏ วสี ตทา;
ฌายี ฌานรโต พุทฺโธ, วิเวกาภิรโต มุนิฯ
[31]
‘‘อชฺโฌคาเหตฺวา [อชฺโฌคเหตฺวา (สี. สฺยา. ปี.)] หิมวนฺตํ, นารีคณปุรกฺขโต;
อทฺทสํ โกสิกํ พุทฺธํ, ปุณฺณมาเยว จนฺทิมํฯ
[32]
‘‘อุกฺกาสเต คเหตฺวาน, ปริวาเรสหํ ตทา;
สตฺตรตฺตินฺทิวํ ฐตฺวา [พุทฺโธ (สฺยา. ก.)], อฏฺฐเมน อคจฺฉหํฯ
[33]
‘‘วุฏฺฐิตํ โกสิกํ พุทฺธํ, สยมฺภุํ อปราชิตํ;
ปสนฺนจิตฺโต วนฺทิตฺวา, เอกํ ภิกฺขํ อทาสหํฯ
[34]
‘‘เตน กมฺเมน ทฺวิปทินฺท, โลกเชฏฺฐ นราสภ;
อุปฺปชฺชิํ ตุสิเต กาเย, เอกภิกฺขายิทํ ผลํฯ
[35]